کاشی لعابی طرحدار و شابلونی طرح 4

لعاب چیست؟ کاشی لعابی چیست؟

برای تازه‌کارانی که با معنای لعاب بیگانه هستند، درک معنای لغوی عنوان این مقاله شاید کمی برایشان سخت باشد. در صورتی که اگر بدانید لعاب چیست مفاهیم دیگری چون کاشی و سرامیک لعابدار برایتان غریبه نخواهند بود. لعاب در واقع همان پوشش محافظتی است که سازندگان جهت محافظت و جلوگیری از خطراتی مانند شکستن، ترک برداشتن و ... از آن استفاده می‌کنند. حال که با معنی لعاب آشنا شدید برایتان درک عنوان کاشی لعابدار سخت نخواهد بود؛ کاشی لعابدار همان کاشی است که پوشش محافظتی از جنس لعاب اطراف آن را پوشانده است. تاریخ پیدایش ظروف لعابدار به حدود پنج هزار سال پیش باز می‌گردد.

در علوم باستانی مصر آمده است که سازه‌هایی از جنس سرامیک و سفال، هنگامی‌که درون کوره قرار می‌گیرند و به عبارتی پخته می‌شوند، در مقابل اکسید شدن، شکستن، نفوذپذیری در برابر آب و ... به مراتب قدرتمندتر از سازه‌هایی هستند که با فرایند ساخت دیگر عمل می‌کنند. کاشی‌های سرامیکی لعابدار تحت تاثیر سازه‌های چینی وارداتی به صنعت سفال ایران پیوستند. پیش از آن، ایرانی‌ها از کاشی‌های مربعی شکل در ابعاد کوچک استفاده می‌کردند.

لعاب‌ها برای چه نوع کاشی‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند؟

کاشی‌ها و سرامیک‌ها به دو صورت لعاب‌دار و بدون لعاب از جنس ماسه، خاک رس و فلدسپات ساخته و به بازار عرضه می شوند. سرامیک‌های بدون لعاب عموما رنگ‌های نخودی، قرمز و قهوه‌ای به خود می‌گیرند. سرامیک‌های فول بادی جزء سرامیک‌های بدون لعاب محسوب می‌شوند.

تنها نکته ناگفته‌ای که در باب لعاب‌ها باقی می‌ماند، خاصیت چسبندگی انواع لعاب‌ها است؛ لعاب‌ها با توجه به متریالی که دارند به خودی خود چسبنده نیستند، اما هنگام تماس با سفال خاصیت چسبندگی به خود می‌گیرند. علت این چسبندگی وجود خاک رس است.

هر سازه دیگری که در ترکیب خود از خاک رس بهره گرفته باشد این چسبندگی با لعاب را ایجاد می‌کند. لعاب به علت وجود خاک رس، بین ذرات سازه نفوذ می‌کند. به‌همین دلیل پس از قرار گرفتن مجدد داخل کوره سبب افزایش مقاومت سازه به میزان بسیار زیادی می‌شوند. 

مزایای کاشی لعاب‌دار چیست؟

وجه تمایز کاشی لعابدار با دیگر کاشی‌ها در مزایای آن است که برخی از آن‌ها به‌شرح ذیل می‌باشند:

1. استحکام بالای سازه در مقابل خراش یا ترک برداشتن و شکستن 
2. کاهش جذب آب: لعاب‌ها نفوذپذیری کاشی، سرامیک و سفال را به مراتب کاهش می‌دهند.
3. افزایش مقاومت سازه هنگام قرارگیری در مجاورت مواد شیمیایی (اسیدی یا بازی) 
4. زیبایی سازه: لعاب سبب براق و درخشان به‌نظر رسیدن سازه می‌شود، به‌همین دلیل کاشی‌های سرامیکی لعابدار جلوه بیشتری دارند.
5. مسطح شدن سازه: فرایند لعاب‌کاری سبب از بین رفتن و کاهش ناهمواری‌های سطح سازه می‌شود.